Ruitenaas
Context
In hoofdstuk 17 van De meester en Margarita beschrijft Boelgakov hoe «de befaamde Ruitenaas» werd ingezet door de geheime politie NKVD om in het Variété Theater sporen te zoeken van Woland en zijn bende, die de dag voordien voor heel wat commotie hadden gezorgd. Ruitenaas was een «gespierde hond met een kleur van sigarettenas, puntige oren en bijzonder pientere ogen» Maar «zijn gedrag verbijsterde iedereen». In plaats van een spoor te volgen, zette de hond het op een janken en ging hij vervolgens op zijn buik liggen. Hij leidde de agenten nog naar de taxihalte, maar verloor daar het spoor. Ruitenaas werd afgevoerd.
Prototype
Boelgakovs politiehond heet in het Russisch Тузбубен [Toezboebjen]. Туз [Toez] betekent aas en бубен [boebjen] ruiten. Toezboebjen of Ruitenaas is wellicht een nogal vreemde naam voor een politiehond, maar we hoeven niet ver te zoeken naar een verklaring. Het is een parodie op de naam van een politiehond die echt bestaan heeft, en die Треф [Tref] heette, wat zoveel betekent als klaveren.
In het archief van Boelgakov werd een krantenknipsel gevonden uit de Pravda van 6 november 1921, dat handelde over het wedervaren van Vladimir Iljitsj Lenin (1870-1924) in 1917, toen hij in de zomer een tijdje op de vlucht moest naar Finland. In dat krantenbericht lezen we dat niet alleen de contraspionage en gerechtsdetectives aan het werk werden gezet om Lenin op te sporen, maar ook honden, waaronder de welbekende politiehond Tref.
De dobermann Tref, het prototype van Ruitenaas
In 1907, nadat hij de school voor politiehonden van de stad Gent in België had bezocht, publiceerde Vasili Ivanovitsj Lebedev (1868-1930), hoofd van de Politie-afdeling van het Russische ministerie van Binnenlandse Zaken, zijn boek Полицейская собака в Генте [Politsejskaja Sobaka v Gentje] of Politiehonden in Gent. De ideeën die Lebedev in het boek ontwikkelde, werden zeer gewaardeerd, en op 21 juni 1909 werd dan ook de eerste Russische Полицейская школа собаководства [Politiekskaja Sjkola Sobakovodstva] of Politieschool voor Hondenfokkerij en -opleiding opgericht in Staraja Derevnja, nabij Sint Petersburg.
Eén van de eerste honden die naar de school werd gestuurd, was Tref, een dobermann reu, geboren in december 1908 in de von Thüringen kennel in Riga, Letland, eigendom van Otto Geller. Tref werd getraind door Vladimir Dmitriev, districtshoofd van de stadspolitie van Moskou. Op 25 oktober 1909 won Tref, die toen 11 maanden oud was, het eerste examen voor «afgestudeerden» van de school. Hij werd beroemd in Rusland omdat hij bijgedragen heeft aan de oplossing van méér dan 1.500 criminele feiten.
Tref in actie
In het begin van de jaren twintig zou Vladimir Dmitriev in Lubjanka zijn geëxecuteerd. Het is niet bekend wat er met Tref is gebeurd.
Video
In de TV-reeks Master i Margarita van regisseur Vladimir Bortko uit 2005 is het duidelijk hoe Ruitenaas zich volgens Boelgakov gedroeg in het Variété Theater. Regisseur Bortko gebruikte in zijn reeks echter geen dobermann, maar een herdershond.
Nederlandse ondertitels
Alle films gebaseerd op De meester en Margarita werden door uw webmaster ondertiteld in het Nederlands, Engels, Spaans, Frans, Duits en Italiaans. Klik op de link hieronder om ze te vinden.
