Hella
Context
Wanneer Ivan Saveljevitsj Varenoecha, de administrateur van het Variété Theater, nogal hardhandig aangepakt wordt door Behemoth en Azazello in hoofdstuk 10, verschijnt voor hem in de hal van Sadovaja 302 bis een volkomen naakte vrouw met rood haar en vurig fosforescerende ogen. Zij komt op hem af, en legt haar ijzig koude handen op zijn schouder. «Kom, laat me je een kus geven», zegt ze teder en haar stralende ogen verschijnen vlak voor de zijne. Varenoecha verliest het bewustzijn. Hij heeft de kus niet gevoeld.
Wanneer Varenoecha nadien bij financieel directeur Grigori Danilovitsj Rimski opduikt, merkt deze dat Varenoecha geen schaduw meer heeft. Door de kus van Hella is hij vampier geworden en, samen met de naakte rode terroriseert hij Rimski, die op het nippertje gered wordt omdat de haan driemaal kraait.
De naam van die vrouw komen we pas te weten op het einde van Boek I, wanneer Korovjev schreeuwt: «Hella, laat mijnheer uit!», doelend op Andrej Fokitsj Sokov die bij Woland op bezoek was. En «daar had je die blote rooie weer in de hal».
Woland stelt Hella voor aan Margarita als zijn dienster: handig, snel van begrip, en «er is geen dienst die zij u niet zou kunnen bewijzen». De knappe Helga glimlachte en keerde Margarita haar groengespikkelde ogen toe, zonder op te houden een smeersel bij handenvol uit een pannetje te scheppen en op Wolands knie te leggen. In de voorbereiding van het bal wast Hella, terzijde gestaan door Natasja, Margarita met bloed.
Hella neemt nog deel aan het vrolijke souper in Wolands vertrekken na het Satansbal en geeft Margarita nog een klapzoen wanneer deze met de meester terug naar het souterrain vertrekt, maar daarna horen we niets meer over haar.
Tatjana Sjkolnik als Hella - Vladimir Bortko (2005)
Prototype
Hella is een vrouwelijke vampier. Michail Boelgakov haalde haar naam uit het Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона [Entsiklopedeski slovar Brokhauza i Efrona] of het Brockhaus en Efron Encyclopedisch Woordenboek, een werk van 86 volumes, dat kan beschouwd worden als het Russisch equivalent voor de Encyclopaedia Brittanica. Onder het trefwoord Чародейство [Tsjarodejstvo] of magie of hekserij vond hij daar dat Empuza, Lamia en Hella de namen waren die op het Griekse eiland Lesbos gegeven werden aan te vroeg gestorven meisjes, die na hun dood vampieren werden.
In de vroegere versies van De meester en Margarita had deze рыжая голая [ryzjaja golaja] of rooie naakte evenwel een andere naam. Daarin werd ze Marta genoemd.
De Russische psycholoog en vertaler Valeri Konstantinovitsj Mersjavka (°1957) is van oordeel dat deze Marta werd geïnspireerd door Sofia Lvovna Perovskaja (1853-1881). Perovskaja was een vooraanstaand lid van de socialistische revolutionaire organisatie Народная воля [Narodnaja Volja] of De wil van het volk, die heeft meegewerkt aan drie pogingen om tsaar Alexander II (1818-1881) te vermoorden. De laatste poging lukte, waarna Perovskaja werd veroordeeld tot de dood door ophanging. Deze manier van executeren zou de багровый шрам [bagrovi sjram] of het rode litteken in de nek van Marta -en later van Hella - kunnen verklaren.
Haar woorden «Kom, laat me je een kus geven» doen denken aan de vrouwelijke vampier in het verhaal Упырь [Oepyr] of De Vampier uit 1841 van schrijver Aleksej Konstantinovitsj Tolstoj (1817-1885), een neef van de veel bekendere Lev Nikolajevitsj Tolstoj (1828-1910). De vrouw kust één van de helden die daardoor zelf een vampier wordt.
Sofia Lvovna Perovskaja
Waar is Hella?
Net als Abaddon ontbreekt Hella in de scène van de laatste vlucht van de demonen in hoofdstuk 32 van De meester en Margarita. Volgens Elena Sergejevna Sjilovskaja (1893-1970), Boelgakovs derde vrouw, was dat het gevolg van het feit dat hij zijn roman niet volledig heeft kunnen afwerken. De literaire criticus en romancier Vasili Jakovlevitsj Laksjin (1933-1993) herinnert zich wat er gebeurde toen hij haar attent maakte op het ontbreken van Hella: «Elena Sergejevna bekeek mij met verwarde ogen en plots riep ze met een onvergetelijke expressie: 'Миша забыл Геллу!' [Misja zabil Gelloe] of 'Misja is Hella vergeten!'»
Maar het is niet uitgesloten dat Boelgakov haar bewust uit die scène heeft gehouden. Haar rol in het Variété Theater, in Bolsjaja Sadovaja nr. 302 bis en op het Satansbal is een bijrol. Vampieren behoren traditioneel tot een lagere categorie van de boze geesten. Zij horen niet thuis in de hel. Misschien is ze, na het voltooien van Wolands missie, gewoon terug een dood meisje geworden.
Nederlandse ondertitels
Alle films gebaseerd op De meester en Margarita werden door uw webmaster ondertiteld in het Nederlands, Engels, Spaans, Frans, Duits en Italiaans. Klik op de link hieronder om ze te vinden.
