De oorlog in Oekraïne

Nederlands > Context > Propaganda > De oorlog in Oekraïne

Leugens over de oorlog

Vlak nadat het Russische leger Oekraïne was binnengedrongen op 24 februari 2022 eiste Roskomnadzor, de Federale Dienst voor Toezicht van Communicatie, Informatietechnologie en Massamedia die in wezen de censuur op het internet organiseert, dat een reeks onafhankelijke mediakanalen inhoud zouden verwijderen waarin zij de Russische oorlog in Oekraïne als een «oorlog», «aanval» of «invasie» beschreven. Het ging onder meer om de toen nog onafhankelijke media Novaja Gazeta en Telekanal Dozjd. De Russische regering stelde de oorlog immers voor als een «speciale militaire operatie», die beperkt bleef tot de oostelijke Oekraïense Donbas-regio, waar veel Russischsprekenden wonen. Over de massale bombardementen op burgerlijke doelen in Kyiv, Charkiv, Cherson, Marioepol en andere grote steden werd in de door de staat gecontroleerde media met geen woord gerept.

Op 1 maart 2022 vroeg het kantoor van de Russische procureur-generaal aan de internet-waakhond Roskomnadzor om de uitzendingen van het radiostation De Echo van Moskou en de televisiezender Telekanal Dozjd te beperken vanwege hun berichtgeving over de invasie van Oekraïne, bewerend dat ze «opzettelijk valse informatie verspreidden over de acties van het Russisch militair personeel», en ook informatie gaven die «opriep tot extremistische activiteiten en geweld».

Later die dag werd De Echo van Moskou voor het eerst sinds 1991 uit de lucht gehaald. Op 3 maart 2022 besloot de raad van bestuur om het station te sluiten. Diezelfde dag liet ook Telekanal Dozjd weten dat het de operaties tijdelijk opschortte en tegen het einde van de laatste uitzending verliet de bemanning de set terwijl uit protest de muziek weerklonk van Het zwanenmeer van Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893. Dat laatste was een verwijzing naar de staatsgreep van augustus 1991, toen de radio- en televisiezenders het nieuws niet konden melden en in plaats daarvan beelden van het ballet uitzonden.


2014 - De oorlog in de Donbas

Wat de oorlog zelf betreft heeft het Kremlin, en dus ook de Russische pers, altijd ontkend dat er reeds sinds 2014 Russische soldaten in Oekraïne aan het vechten waren. Nochtans was voor sommige Russen deze oorlog heel dichtbij, want er sneuvelden wel degelijk elke dag Russische militairen in dit «niet-bestaande» conflict. Hun lichamen werden als Груз 200 [Groez 200] of Lading 200 in vrachtauto’s terug naar Rusland gevoerd. Lading 200 is een term die elke Rus kent, want het is de code die vroeger ook reeds algemeen werd gebruikt voor het terugbezorgen van dode lichamen van op het slagveld. De lichamen van de teruggebrachte soldaten uit de Donbas werden heimelijk begraven en de families mochten er niet over communiceren. Journalisten die het aandurfden om berichten over Lading 200 te brengen werden bedreigd en in elkaar geslagen.

Oppositieleider  Boris Jefimovitsj Nemtsov  (1959-2015) werd op vrijdag 27 februari 2015 in het centrum van Moskou neergeschoten kort nadat hij had bekendgemaakt dat hij een uitvoerig rapport over de Russische betrokkenheid in Oekraïne zou publiceren onder de titel Путин. Война. [Poetin. Vojna] of Poetin. Oorlog. Na de dood van Nemtsov hebben enkele van zijn collega's het rapport verder afgewerkt en via het internet verspreid.

Hier kan u het rapport van Boris Mentsov downloaden [ru]

Op 28 mei 2015 ging Vladimir Poetin nog een stap verder in het misleiden door te verordenen dat de dood of de verwondingen van Russische soldaten in «speciale operaties» kunnen worden beschouwd als militaire geheimen, zelfs in vredestijd. Daarmee kreeg hij een wettelijke basis om journalisten en mensenrechtenactivisten die informatie over de gesneuvelde soldaten verzamelen en publiceren te arresteren.

Op persoonlijk vlak maakte het decreet het bovendien moeilijk voor verwanten om feiten over doden of gewonde soldaten te verzamelen. De weigering van Rusland om te erkennen dat Russische soldaten betrokken waren in de gevechten betekent ook dat de gewonden geen recht hadden op uitkeringen voor invaliditeit, en dat familieleden van gesneuvelden geen vergoeding konden krijgen.

Dmitri Sergejevitsj Peskov (°1967), de perschef van Poetin, zei dat het decreet niets te maken had met Oekraïne. Volgens hem was het gewoon «een routinematige verbetering van de wetgeving op het gebied van staatsgeheimen».

Volgens de Britse Minister van Defensie Ben Wallace heeft Rusland voor het probleem van de Lading 200 een «oplossing» bedacht. Het land zou nu mobiele crematoria gebruiken die de troepen in oorlogstijd kunnen volgen en dode soldaten kunnen doen «verdampen». Het Britse ministerie van Defensie heeft een video vrijgegeven van de vrachtwagens die lichamen kunnen verbranden en maakte op 23 februari 2022 bekend dat het Kremlin ze zou kunnen inzetten bij de invasie van Oekraïne om het aantal slachtoffers te verbergen.


2022 - De oorlog in Oekraïne

In de Russische nieuwsmedia wordt steeds voorgehouden dat de oorlog in Oekraïne geen oorlog is, maar een beperkte militaire operatie, waarbij alleen militaire doelwitten worden geviseerd. Ondertussen worden scholen, ziekenhuizen en flatgebouwen platgebombardeerd. Toen het Russische leger de stad Marioepol omsingelde waardoor niemand nog weg kon, beloofde het Kremlin om «corridors» toe te staan in de omsingelde steden waardoor de burgers de stad zouden kunnen verlaten. Ondanks deze belofte werd er op 6 maart 2022 toch met mortiervuur op vluchtende burgers geschoten. In Irpin werden een moeder met twee kinderen en een vriend van de familie neergeschoten voor het oog van de camera's van een team van de New York Times.

Op 7 maart 2022 zag het er toch naar uit dat er corridors zouden komen. Er school wel een addertje onder het gras: de corridors zouden alleen een vlucht in de richting van Rusland en Wit-Rusland mogelijk maken. Inwoners van Kyiv konden naar Domel in Wit-Rusland, inwoners van Soemi en Charkiv konden naar Belgorod in Rusland, en inwoners van Marioepol konden naar Rostov-on-Don, ook in Rusland. Op die manier wilde Poetin in de communicatie bestemd voor het Russische volk kunnen zeggen dat de Oekraïeners hun «nazistisch regime» ontvluchtten om veiligheid te zoeken in Rusland en Wit-Rusland. Jammer voor hem wilde niemand zijn heil zoeken in vijandelijk gebied.

Op 4 maart 2022 keurde de Doema een wet goed die straffen invoert voor het «verspreiden van nepnieuws over de Russische strijdkrachten en de militaire operatie in Oekraïne», het «afleggen van verklaringen die de strijdkrachten in diskrediet brengen» en het «oproepen tot sancties tegen Rusland». Wie zijn positie gebruikt om «nepinformatie of vervalst bewijsmateriaal te verspreiden», kan een gevangenisstraf van 5 tot 15 jaar krijgen.


Wat niet weet, niet deert

Wat nepnieuws betreft hoeft de Russische regering van niemand nog lessen te krijgen. Een schrijnend voorbeeld van hoe Poetin zijn eigen volk bedriegt is het aantal Rusische slachtoffers in de oorlog in Oekraïne. Het Russische ministerie van Defensie beweerde in september 2022 dat er tot dan 1.352 Russische soldaten waren omgekomen in de «speciale militaire operatie in Oekraïne». Andrej Valierevitsj Kartapolov (°1963), het hoofd van de Defensiecommissie in de Doema, voegde daaraan toe dat «cijfers vrijgeven niet meer nodig is door een succesvolle verandering van strategie waardoor geen doden meer vallen».

Uit een gelekte brief van het ministerie van Financiën bleek echter dat er tot op 26 augustus 2022 reeds 361,4 miljard roebel werd uitbetaald aan nabestaanden. Aangezien voor elke gesneuvelde 7,3 miljoen roebel wordt uitbetaald, waren er tijdens de eerste zes maanden van de oorlog dus al minstens 48.759 doden gevallen. Minstens, want de vermisten - waaraan geen uitkeringen werd betaald - worden niet meegerekend

De Russische burgerbeweging Открытая Россия [Otkrytaja Rossija] of Open Rusland, opgericht door Michail Borisovitsj Chodorkovski (°1963), publiceerde een gedetailleerde lijst van Russische soldaten die in Oekraïne sneuvelden. Op 27 februari 2022 inspireerde de Oekraïense overheid zich hierop om de de Russischtalige website РФ 200 (ищи своих) [RF 200 (isjtsji svoich)] of RF 200 (zoek de uwen) te lanceren, om de Russische bevolking de kans te geven zich te informeren over gesneuvelde of gewonde landgenoten. Sinds april 2023 is deze informatie echter niet meer toegankelijk.

 

Deze pagina delen |