Toneelstukken 2011-2020
Het jaar 2011 is voorlopig het jaar met het grootste aantal voorstellingen van De meester en Margarita. Ten dele komt dat door het feit dat het stuk nu reeds door 17 theaters in het standaardrepertoire werd opgenomen en steeds weer verlengd wordt. In 2012 zal de bekende bewerking van Joeri Ljoebimov in het Taganka Theater in Moskou bijvoorbeeld aan zijn 35ste seizoen beginnen.
Maar in 2011 werd ook de 120ste verjaardag van Michail Boelgakov door veel theatermensen aangegrepen om een hommage te brengen aan de meester. Het ganse jaar door werden wereldwijd werken van Boelgakov ten tonele gebracht. En ook de Moskouse regisseur Roman Viktjoek ondernam een grote tournee met zijn Мастер и Маргарита. Maar dat was om zijn eigen 75ste verjaardag te vieren.
Het jaar 2011 bracht ook enkele veranderingen teweeg in de opvoeringen van Мастер и Маргарита in de stad van de meester. Regisseur János Szász, die jarenlang zijn A Mester és Margarita had geregisseerd in Boedapest (Hongarije), werd uitgenodigd door het Moskouse Kunsttheater Tsjechov, waar Boelgakov zelf aan verbonden was geweest, om een nieuwe bewerking te creëren. Hij zorgde voor heel wat ophef door er een hedendaagse versie van te maken, die zich onder meer in een metrotunnel afspeelt, en waarin op een bepaald ogenblik biljetten van 5.000 roebel uit het plafond naar beneden dwarrelden. Ook het Stanislavskij Theater liet van zich spreken. Het ontsloeg zijn artistiek directeur Aleksander Galibin, de acteur die de rol van de meester speelde in de succesvolle TV-reeks Мастер и Маргарита van Vladimir Bortko. Galibin werd vervangen door Valerij Beljakovitsj, de regisseur die reeds sinds 1993 onafgebroken theaterbewerkingen van De meester en Margarita regisseert voor de Moskouse theaters Zuid-West en Arbat.
Bankbiljetten dwarrelen vanuit het plafond in het Moskouse Kunsttheater Tsjechov
Eén van de meest opvallende nieuwe theaterbewerkingen aan het prille begin van dit decennium is The Master and Margarita door het gezelschap Complicite uit Londen, geregisseerd door Simon McBurney. In 2011 werd het een paar keer opgevoerd in Luxemburg en Plymouth, om uiteindelijk in première te gaan in Londen op 15 maart 2012. Daarna volgt een tournee met onder meer opvoeringen in Wenen, Amsterdam en Avignon.
Het tweede decennium bracht enkele parels van voorstellingen, zoals u verder zal kunnen lezen, maar produceerde ook enkele draken, zoals de versie van het Nederlandse theatergezelschap Stormvogels die in 2015 in Amsterdam werd opgevoerd, en in 2016 door Nederland en ook een stukje België toerde. De opveoering heette De meester en Margarita, maar had, buiten de titel, niets met de roman van Boelgakov gemeen. Bovendien slaagde dit gezelschap er in om uw webmaster, voor het eerst in zijn leven, te doen inslapen tijdens een voorstelling in een theater.
In 2018 werd het record van het aantal opvoeringen van De meester en Margarita opnieuw verbroken. De groei werd reeds ingezet in 2017 toen in de Finse hoofdstad Helsinki twee theaters haast gelijktijdig hun bewerking van de roman programmeerden. Het Teater Viirus bracht 25 voorstellingen van het stuk Mästaren och Margarita van regisseur Egill Pálsson, en het Fins Nationaal Theater bracht 40 voorstellingen van Mestari ja Margarita in een regie van Anne Rautiainen. Het Théâtre de la Tempête uit Parijs bracht bijna 50 voorstellingen in Frankrijk. In Duitsland telden we niet minder dan 9 gezelschappen die samen 85 voorstellingen van De meester en Margarita brachten, aangevuld met 12 gastvoorstellingen in de Duitse tournee van het gezelschap van Sergej Aldonin dat verbonden is aan het Boelgakovhuis in Moskou. In Italië brachten 6 gezelschappen samen zo'n 111 keer het verhaal op de planken.
Teatro Stabile dell'Umbria
Niet alleen in aantallen was 2018 een topjaar, ook qua waardering kon het tellen. De voorstelling Le maître et Marguerite van regisseur Igor Mendjisky voor het Théâtre de la Tempête in Parijs werd bijzonder gunstig onthaald, net zoals het stuk Il maestro e Margherita dat Andrea Baracco regisseerde voor het Teatro Stabile dell'Umbria in Perugia, en dat door heel Italië toerde. In New York was The Master and Margarita van regisseur Aleksey Burago voor de Russian Arts Theater & Studio zo succesvol dat het tot twee keer toe extra voorstellingen kreeg die allemaal uitverkocht waren.
Théâtre de la Tempête
Het succes van 2018 werd ook nog in 2019 voortgezet, met als uitschieter het Teatro Stabile dell'Umbria dat met sterspeler Michele Riondino als Woland een tweede tournee door Italië deed met 77 volledig uitverkochte voorstellingen. Op iets kleinere schaal speelde het theatre simple in New York niet alleen 9 keer in eigen huis, maar ook 15 keer op het 38ste Fringe Theatre Festival in Edmonton, Canada. In Frankrijk speelde het Théâtre de la Tempête nog 50 keer voor uitverkochte zalen.
Het zag er aanvankelijk naar uit dat dit Franse succes ook in 2020 zou worden doorgetrokken, met 36 geplande voorstellingen in het voorjaar, waarvan 21 in Parijs, maar daar kwam abrupt een einde aan door de uitbraak van het coronavirus COVID-19 dat ervoor zorgde dat vanaf de maand maart vrijwel alle evenementen in de hele wereld afgelast zouden worden.