Nog een gids voor de roman

23 augustus 2023

Regelmatige bezoekers van deze website kennen ongetwijfeld reeds Alles wat u altijd al wilde weten over De meester en Margarita, onze gids om de roman van Michail Boelgakov beter te begrijpen. In het Russische taalgebied bestaan er meerdere van zulke boekwerken, maar in het Nederlandse, Engelse en Franse taalgebied waren wij tot op heden de enigen die een dergelijke gids aanboden. Misschien komt daar binnenkort verandering in en gaan we gezelschap krijgen, althans voor het Engelse taalgebied.

Eén van de bekendste Russische gidsen is het boek Путеводитель по роману Михаила Булгакова of Gids voor de roman van Michail Boelgakov van het schrijversduo Georgy Lesskis en Ksenia Atarova. Het werd in 2017 voor het eerst gepubliceerd bij de Russische uitgeverij Padroega.

Nu kondigt de Brits/Nederlanse uitgeverij Glagoslav Publications aan dat ze een Engelse vertaling van dat boek gaat uitgeven onder de titel Guide to M. Bulgakovs The Master and Margarita of Gids voor M. Boelgakovs De meester en Margarita. Op  haar website maakt de uitgeverij reeds het ISBN-nummer en de prijs van het werk bekend, maar da naam van de vertaler wordt niet vermeld, net zo min als de verschijningsdatum. U kan het wel reeds voorbestellen - en ervoor betalen, uiteraard. Waarom we dit specifiek benadrukken kan u in een bedenking onderaan dit artikel lezen.

Aangezien de Guide to M. Bulgakovs The Master and Margarita er nog niet is kan ik er nog niet veel over vertellen, maar wij kennen het Russische origineel reeds sinds een lange tijd, enkunnen er dus één en ander over vertellen.

Kort gezegd: het werk van Georgy Lesskis en Ksenia Atarova heeft grofweg dezelfde bedoelingen als onze Alles wat u altijd al wilde weten over De meester en Margarita. Net zoals wij willen ze een gids voorstellen die de lezer wil helpen om de roman beter te begrijpen, al gaan de auteurs niet zo uitgebreid te werk als wij dat doen in onze uitgave.

De structuur van Gids voor de roman van Michail Boelgakov is ook anders. De auteurs kozen voor een encyclopedische aanpak. Hun boek is dus een alfabetisch gerangschikte verzameling lemma's met informatie over onderwerpen, personages en plaatsen die in de roman aan bod komen. Ze zijn overvloedig geïllustreerd met foto's die jammer genoeg niet steeds van hoge kwaliteit zijn, en die wel eens foutieve onderschriften meekrijgen. Een foto van Moskou in de jaren ‘40, bijvoorbeeld, toont auto’s die pas in de jaren ’60 werden geproduceerd, en de gebouwen die er op hadden moeten staan, werden afgebroken tussen 1939 en 1955. Dat euvel zou kunnen verholpen zijn in de Engelse vertaling, maar dat weten we dus nog niet.

Ik weet ook niet of de Engelse vertaler er rekening mee gehouden heeft dat het werk van Georgy Lesskis en Ksenia Atarova voor een Russisch publek geschreven werd. Sommige begrippen uit de roman die voor een Russisch publiek vanzelfsprekend zijn, en waarvan zij de satirische boodschap meteen kunnen vatten, komen om die reden niet aan bod in hun boek, hoewel ze voor een Engelstalig publiek echt wel moeten uitgelegd worden om ten volle van Boelgakovs satire te kunnen genieten. Denk maar aan de wispelturige tsjervontsi, die voor de argeloze Engelse lezer gewoon «ten-rouble bills» zijn, zonder dat ze vermoeden waarom deze biljetten zich op verschillende plaatsen in de roman zo vreemd gedragen. We zijn benieuwd of de vertalers daaraan gedacht hebben.

Maar goed, het boek Gids voor M. Boelgakovs De meester en Margarita zal wel zijn verdiensten hebben voor een groot deel van de lezers. Mensen die dieper willen graven zullen méér hun gading vinden in ons werk - en bovendien in het Nederlands.

Hieronder vindt u een link naar de pagina waarop wij u, naast het boek van Georgy Lesskis en Ksenia Atarova en onze eigen boeken, alle werken voorstellen die uitleg verschaffen over De meester en Margarita.

Klik hier om een overzicht van al deze werken te zien

Illustratie

Het Russische origineel, de Engelse vertaling, en ons eigen werk

Het Russische origineel, de aangekondigde Engelse vertaling, en ons eigen werk

Bedenking

Bij de aanvang van bovenstaand artikel had ik het over de voorbestellingen bij Glagoslav Publications. Daar is een reden voor: ik heb er persoonlijk immers een minder goede ervaring mee gehad. In 2017 kon men een voorbestelling te plaatsen - met voorafgaande betaling uiteraard - van hun «upcoming» Engelse vertaling van het basiswerk Жизнеописание Михаила Булгакова of Biografie van Michail Boelgakov uit 1988 van de betreurde MariettaTsjoedakova. De Engelse titel zou Bulgakov, The Life and Times worden. De verschijningsdatum werd echter herhaaldelijk achteruit geschoven en het boek bleef enkele jaren als «upcoming» aangegeven. Het zou in 2019 dan toch verschenen zijn, maar ik heb het nog steeds niet ontvangen. Om mijn nieuwsgierigheid naar die vertaling te bevredigen heb ik dan maar het e-book gekocht. Ter informatie: het is een goed boek.

 

Deze pagina delen |