Boelgakov terug aan de Patriarchvijver
Het jaar 2016 wordt een bijzonder jaar voor de liefhebbers van Michail Boelgakov. We vieren dan immers de 125ste verjaardag van de schrijver van De meester en Margarita en andere meesterwerken. U mag er op rekenen dat we dat gaan vieren.
Het Boelgakovhuis in Moskou is de eerste om nieuws uit te brengen over geplande festiviteiten. Het ziet er immers naar uit dat de Patriarchvijver in Moskou, waar het verhaal van De meester en Margarita begint, eindelijk een monument voor Boelgakov zal krijgen.
Een lang verhaal...
We schreven «eindelijk», want het verhaal van dat monument begon reeds in 1998, toen het stadsbestuur van Moskou een wedstrijd had uitgeschreven om een monument voor Boelgakov te ontwerpen. Winnaar werd de beeldhouwer Aleksandr Roekavisjnikov, aan wie de opdracht werd gegeven om een monumentale sculptuur te maken die in en rond de Patriarchvijver zou geplaatst worden. Het ging om een beeldengroep met een grote primus die als een fontein in de vijver zou staan, een beeld van Jesjoea die over het water loopt, en nog meerdere beelden van Michail Boelgakov en diverse personages uit De meester en Margarita eromheen.
Op 6 december 2002 waren de werken begonnen om de Patriarchvijver te reinigen en om een grote pompinstallatie te bouwen die de fontein, die deel zou uitmaken van het monument, moest doen functioneren. Op 8 december 2002 was er echter een felle betoging van de buurtbewoners, niet alleen tegen het monument, maar ook tegen de parkeergarage en het winkelcentrum die er zouden opgetrokken worden.
Op 20 januari 2003 verzamelden zich een aantal bekende Moskovieten en cultuurprominenten om hun onvrede te uiten over de geplande aanleg. Ieder had zo zijn eigen redenen om tegen te zijn. Buurtbewoners vreesden dat het uitzicht van de vijver definitief zou geschonden worden, en orthodoxe priesters zegden dat de gigantische primus die er zou oprijzen, symbool stond voor «onreine krachten». In onze archieven kan u een nieuwsuitzending van het televisiekanaal Rossia 1 over deze polemiek bekijken.
Na alle herrie kondigde beeldhouwer Aleksandr Roekavisjnikov aan dat hij weigerde om nog verder te werken aan het monument. De graafwerken werden stopgezet en de vijver werd weer in zijn oorspronkelijke staat hersteld. Eén van de afgewerkte beelden, de vliegende auto met de zwarte roek waarmee Margarita naar het bal van Satan werd gevoerd, staat al jaren in de tuin van de beeldhouwer in de Bolsjaja Molsjanovka oelitsa in Moskou. Een ander beeld, dat Korovjev en Behemoth voorstelt, werd aan de ingang van het Boelgakovhuis geplaatst.
De auto met de roek
...met een ander einde
Nu, met de 125ste verjaardag van Boelgakov in het zicht, heeft het departement Monumentenzorg van Moskou zijn goedkeuring gegeven aan een initiatief van het Boelgakovhuis om een groot gedeelte van de beelden van Roekavisjnikov te gebruiken om een toeristenpad te markeren van de Patriarchvijver tot het Boelgakovhuis aan Bolsjaja Sadovaja nr. 10.
De beruchte primus zal er niet bij zijn, maar Boelgakov zelf zal op een bank aan de vijver zitten, vlak bij het verkeersbord met de vermelding «Praat nooit met onbekenden», dat daar op 20 juni 2012 door «onbekenden» werd geplaatst. Dat verklaarde Nikolaj Goloebev, de directeur van het Boelgakovhuis, aan het dagblad Izvestia. Volgens Goloebev is dat exact de plaats waar Boelgakov het gesprek tussen Michail Berlioz, Ivan Bezdomny en Woland situeerde in De meester en Margarita.
Roekavisjnikov zelf is niet zo enthousiast over het feit dat zijn monument in stukken wordt opgedeeld, maar hij was blij dat zijn beelden, die meer dan 15 jaar hebben liggen verkommeren in een opslagplaats, eindelijk het daglicht zullen zien. «Ik heb een interessant en ongewoon architecturaal monument ontworpen, waarvan haast niets overblijft. Maar ik veronderstel dat dat beter is dan niets,» zei hij.
Boelgakov op een bank aan de Partiarchvijver